علت درد دندان بعد از عصب‌کشی
عصب‌کشی یکی از راه‌های درمان عفونت و پوسیدگی عمیق دندان است که طی آن، بخش عفونی پالپ دندان که شامل اعصاب و عروق خونی است، برش می‌خورد و از دندان خارج میشود، و جای آن با مواد مخصوص پر میشود. به‌همین دلیل بسیاری از افراد پس از درمان عصب‌کشی، تا دو الی سه روز کمی درد و التهاب در دندان خود احساس می‌کنند که طبیعی است. اما دندان‌درد مداوم و غیرطبیعی پس از عصب‌کشی می‌تواند علت‌های گوناگونی داشته باشد که در این مقاله با رایج‌ترین آن‌ها و همچنین برخی روش‌های تسکین خانگی دندان‌درد پس از عصب‌کشی آشنا می‌شوید.
برای اینکه پاسخمان به این سؤال یک پاسخ مختصر، دقیق، علمی و حاصل تجربه چندین و چند ساله باشد، این سؤال را از دکتر محسن صدق دندانپزشک در منطقه نیاوران تهران پرسیدیم. ایشان در پاسخ به این سؤال گفت:
«طبیعی است که بعد از عصب کشی دندان کمی درد یا حساسیت داشته باشید. این درد معمولاً به دلیل التهاب ناشی از درمان است و جای نگرانی نیست. با این حال اگر درد شدید شد، بیش از چند روز ادامه داشت یا با علائمی مانند تورم و قرمزی، تب، بوی بد دهان، یا واکنش آلرژیک همراه بود، باید فوراً به دندانپزشک خود مراجعه کنید. عصب کشی برای درمان دندان درد انجام میشود، نه ایجاد آن؛ بنابراین اگر با درد قابل شدیدی روبرو هستید که رو به بهبودی هم نیست، احتمالاً یک مشکل اساسی وجود دارد که نیاز به ارزیابی و درمان بیشتر دارد. شرایط را بر خود سخت نکنید و در اسرع وقت با دندانپزشک خود تماس بگیرید تا بتواند مشکل را برطرف کند».
6 علت دندان درد بعد از عصب‌کشی
عصب‌کشی یک درمان رایج است و در اغلب موارد با چالشی همراه نیست و دندان‌درد پس از آن نیز در مدت زمان کوتاهی رفع میشود. اما چنانکه گفته شد، گاهی اوقات ممکن است این درد تا چند روز ادامه بیابد و حتی تشدید شود. تداوم و تشدید دندان‌درد پس از عصب‌کشی می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد که برخی از آن‌ها کمی شایع‌تر هستند و برخی دیگر، به‌دلیل عصب‌کشی به شکلی نادرست و گاه غیرتخصصی رخ می‌دهند. به‌طور کلی درد طبیعی پس از عصب‌کشی بین 2 تا 3 روز ادامه دارد و در صورتی که درد دندان شما بیش از این مدت زمان ادامه یافته و تشدید شده است، ممکن است به یکی از علل زیر مرتبط باشد:
باقی‌ماندن عفونت ریشه دندان
در فرآیند عصب‌کشی، بخش عفونی و پوسیده پالپ دندان خارج میشود اما گاهی اوقات به‌دلیل مراجعه دیرهنگام بیمار یا عدم عصب‌کشی کامل توسط دندانپزشک، بخشی از عفونت به‌ویژه در کنار ریشه دندان باقی می‌ماند. در این صورت، حتی با عمل به توصیه‌های پزشک همچون مصرف مسکن‌های ملایم و با گذشت چند روز نیز درد و التهاب دندان نه تنها کاهش پیدا نمی‌کند بلکه تشدید میشود و ممکن است ورم لثه و در حالت شدیدتر، ورم فک را به دنبال داشته باشد. گاهی اوقات نیز بخش پر شده دندان به دلایل گوناگونی ترک می‌خورد یا دچار نشتی میشود و راه برای ورود باکتری از طریق بزاق دهان به حفره یا ترک روی دندان باز میشود.
عفونت لثه یا دندان
دندانپزشک هنگام خارج کردن بخش عفونی پالپ دندان، آن محل را شستشو می‌دهد و ضدعفونی می‌کند. با اینحال در موارد معدودی ممکن است این شستشو به‌طور کامل انجام نشده باشد و عفونت لثه یا دندان را در پی داشته باشد. در اغلب موارد، این مشکل با مصرف آنتی‌بیوتیک به‌مدت چند روز برطرف میشود و نیاز به درمان دیگری نخواهد بود.
تشخیص اشتباه کانال دندان
باتوجه به اینکه هر دندان دارای چندین کانال است، بسیار اهمیت دارد که دندانپزشک به‌درستی کانال موردنیاز به عصب‌کشی را تشخیص دهد. دندانپزشک با استفاده از عکس رادیوگرافی این تشخیص را انجام می‌دهد، با اینحال در برخی از موارد، به‌ویژه درمورد دندان‌های آسیاب این تشخیص کمی دشوار میشود. در موارد معدودی نیز ممکن است که تشخیص نادرست صورت بگیرد یا یکی از کانال‌های عصبی نادیده گرفته شود و تمام کانال‌های لازم برای عصب‌کشی انتخاب نشود. در این صورت درد دندان، با وجود عصب‌کشی ادامه خواهد داشت چراکه درمان به‌طور کامل و صحیح انجام نشده است و فرد ناچار است بار دیگر به دندانپزشک مراجعه کند و فرآیند عصب‌کشی را برای کانال عصبی دیگری طی کند. به‌همین دلیل توصیه میشود که حتما به دندانپزشک متخصص و باتجربه مراجعه کنید تا با چنین مشکلاتی روبه‌رو نشوید.
استفاده نادرست از سدیم هیپوکلوزیت
سدیم هیپوکلوزیت ماده‌ای است که در طول عصب‌کشی برای شستشوی کانال ریشه و رفع عفونت و از بین ربردن باکتری‌های اطراف آن مورداستفاده قرار می‌گیرد. با اینحال ممکن است در صورت استفاده نادرست و بیش از حد، این ماده به ریشه دندان نشت کند و موجب ایجاد احساس درد در دندان شود. این موارد معمولا با تجویز مسکن یا آنتی‌بیوتیک برطرف میشود و در مدت کوتاه برطرف میشود.
آسیب‌دیدگی بافت اطراف
در بعضی از موارد ممکن است استفاده نادرست و غیردقیق از ابزارهای عصب‌کشی باعث ایجاد آسیب‌های جزئی به بافت سایر دندان‌ها شود. این آسیب‌ها ممکن است تا پیش از بی‌اثر شدن بی‌حسی موضعی احساس نشوند و پس از آن، فرد را با درد دندان و لثه روبه‌رو کند. چنین مواردی عمدتا به‌دلیل عدم دقت کافی دندانپزشک صورت می‌گیرد که با مراجعه به پزشک باتجربه، به سادگی می‌توانید از آن پیشگیری کنید.
پر کردن نامناسب دندان
پس از عصب‌کشی، نوبت به پر کردن دندان می‌رسد. در این مرحله بسیار اهمیت دارد که از مواد باکیفیت و به‌میزان لازم برای پر کردن دندان استفاده شود. در طول پر کردن دندان، ممکن است که از مواد پرکننده به میزان بیش از اندازه‌ای استفاده شود و این موضوع باعث ایجاد ناهمواری و برآمدگی در محل عصب‌کشی شود. این موضوع می‌تواند به‌ویژه هنگام غذا خوردن باعث ایجاد احساس ناراحتی و در بعضی از موارد درد دندان شود. برای رفع این موضوع باید مجددا به دندانپزشک مراجعه شود تا سطح برجستگی تراشیده شود و دندان به ارتفاع متناسبی با سایر دندان‌ها برسد.
چطور درد دندان پس از عصب‌کشی را تسکین دهیم؟
درد و التهاب طبیعی ناشی از عصب‌کشی، اغلب تا حد زیادی با رعایت کردن توصیه‌های دندانپزشک قابل تحمل میشود و پس از گذشت چند روز نیز به‌طور کامل رفع میشود. در صورتی که شما نیز به تازگی عصب‌کشی کرده‌اید و با درد ملایمی روبه‌رو هستید، می‌توانید بدون صرف هزینه و زمان، با به‌کارگیری موارد زیر دندان‌درد خود را التیام دهید:
- کمپرس یخ: سرما درمانی می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین درد دندان، به‌ویژه پس از عصب‌کشی کمک کند. برای این کار می‌توانید کیسه مخصوص کمپرس یخ را از داروخانه تهیه کنید یا در غیر این‌صورت، مقداری یخ را داخل کیسه فریزر قراردهید و آن را درون پارچه حوله‌ای قرار دهید و هر ده دقیقه یکبار روی فک خود بگذارید.
- قرص‌های مسکن بدون نسخه: با از بین رفتن اثر بی‌حسی، ممکن است تا دو الی سه روز به‌ویژه هنگام غذاخوردن کمی درد احساس کنید. برای تسکین آن می‌توانید علاوه بر استفاده از کمپرس یخ، از قرص‌های مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن، نوافن، و ایبوبروفن نیز استفاده کنید.
- شستشو با آب‌نمک: شستشوی دها با استفاده از آب‌نمک می‌تواند علاوه بر کاهش احتمال عفونت پس از عصب‌کشی، تا حدی به تسکین آن نیز کمک کند. برای این کار یک قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و روزی چند بار، دهان خود را با استفاده از آن شستشو دهید.
- رژیم غذایی مناسب: تا زمان تسکین یافتن درد دندان، از خوردن غذاهای خشک، سرد، داغ، چسبناک، و حتی پر ادویه و شکر پرهیز کنید. تا چند روز پس از عصب‌کشی بهتر است غذاهایی با دمای متعادل مصرف کنید. غذاهای نرم مانند سوژ، کته، تخم‌مرغ، پوره و لبنیات از جمله غذاهای مناسب برای مصرف تا چند روز پس از بهبود دندان درد پس از عصب‌کشی هستند. به‌طور کلی بهتر است تا چند روز پس از عصب‌کشی، با دندان تحت درمان خود غذا نجوید.
- حفظ بهداشت دهان: پس از عصب‌کشی، بسیار اهمیت دارد که بهداشت دهان و دندان خود را مانند قبل رعایت کنید و روزانه به کشیدن نخ دندان و مسواک زدن بپردازید.
- عدم استعمال دخانیات: مصرف دخانیات احتمال عفونت را بالا می‌برد و به‌همین دلیل می‌توانند هم درد را تشدید کنند و هم روند بهبود را کند کنند. حتما پس از انجام عصب‌کشی از استعمال دخانیات و همچنین مصرف الکل پرهیز کنید.
- استراحت کافی: عدم انجام فعالیت‌های سنگین تا یک روز پس از عصب‌کشی و استراحت کافی نیز هم به تقویت سیستم ایمنی بدن و هم به آرام شدن درد و تسریع فرآیند بهبود کمک می‌کند.
