فیس ماسک ارتودنسی برای درمان عقب بودن فک بالا
هدگیر معکوس یا "فیس ماسک ارتودنسی"، شبیه به پوشیدن یک ماسک مخصوص بازیکنان بیسبال است و از آن برای درمان مشکل عقب بودن فک بالا یا به اصطلاح، "آندربایت" واقعی (کراس بایت قدامی) استفاده می‌شود.
هدف از به کار بردن فیس ماسک در درمان ارتودنسی، جهت دادن مجدد برای رشد فک بالا در یک جهت رو به جلوتر، برای اصلاح مشکل آندربایت با عقب بودن فک بالا در کودکان در حال رشد می‌باشد و باید برای 14 ساعت در روز از آن استفاده کنند. اگرچه داشتن مشکل جلوتر بودن دندان‌های پایینی از دندان‌های بالایی در حالت گاز زدن در کودکان (آندربایت)، مشکل شایعی نیست، اما می‌تواند به این خاطر رخ دهد که وقتی از برخی از کودکان می‌خواهند تا دندان‌هایشان را روی هم قرار دهند، فک پایینی را جلوتر از فک بالا می‌برند، یا می‌تواند در اثر روند رشد دندان‌های جلویی‌شان به وجود بیاید. برای دانستن اینکه آیا کودکی آندربایتی واقعی (عقب بودن فک بالا) دارد یا خیر که بتوان با استفاده از فیس ماسک به اصلاح آن کمک کرد، تنها می‌توان با انجام عکس رادیوگرافی ارتودنسی این مسئله را مشخص کرد.
اندربایت چیست؟
آندربایت یا عقب بودن فک بالا یک مشکل دندانی است که در آن دندان‌های پایین جلوتر از دندان‌های بالایی قرار می‌گیرند. این شرایط در کلاس III مال اکلوژن قرار می‌گیرد و باعث درد و ناراحتی فرد نیز می‌شود. حتی بسیاری از افراد دچار این مسئله، از این شرایط عقب بودن فک بالای خود خجالت می‌کشند که این امر بر سطح اعتمادبه‌نفس آن‌ها تأثیر می‌گذارد.
برخی از موارد عقب بودن فک بالا، خفیف و تقریباً غیر قابل مشاهده است، درحالی‌که موارد دیگر بسیار شدید هستند که در آن‌ها دندان‌های پایین خیلی جلو آمده‌اند.
این مسئله چیزی فراتر از یک مسئله زیبایی است. موارد شدید نیاز به درمان دارند زیرا ممکن است باعث مشکلاتی در سلامت و بهداشت دهان و دندان، از جمله موارد زیر، شوند:
- درد دهان و صورت به دلیل نامناسب بودن تراز فک
- مشکل در گاز گرفتن و جویدن غذا
- مشکلاتی در صحبت کردن
چه عواملی باعث بروز آندربایت می‌شوند؟
عوامل مختلفی می‌توانند منجر به آندربایت شوند. در اینجا برخی از دلایل آندربایت ذکر شده است:
عادت‌های بد در کودکی
مکیدن طولانی مدت شست، استفاده طولانی از پستانک، فشار آوردن به پشت دندان با زبان و تغذیه طولانی مدت با بطری شیر، این‌ها عادات غلطی هستند که به دندان‌های کودک آسیب می‌رسانند. این عادت‌های دوران کودکی ممکن است خطر ابتلا به اندربایت را افزایش دهند.
عوامل ژنتیکی
در اکثر موارد، وضعیت اندربایت به صورت ارثی به کودک می‌رسد. اگر حداقل یک فرد در خانواده دچار این مسئله باشد، احتمال ابتلای کودک به آن بیشتر است. عوامل ژنتیکی نیز در تعیین فرم فک، شکل و اندازه دندان فرد نقش دارند.
آسیب
هر نوع آسیب به صورت ممکن است باعث وارد شدن آسیب دائمی به استخوان فک شود. اگرچه ترمیم استخوان‌های شکسته امکان‌پذیر است، اما ممکن است در برخی موارد، بعد از جراحی، استخوان‌ها مجدداً به فرم و تراز اصلی خود برنگردند. این امر ممکن است باعث ایجاد وضعیت آندربایت شود.
تومور
وجود تومور در استخوان فک یا در دهان ممکن است باعث جلوتر رفتن فک شود. این امر منجر به وضعیت اندربایت می‌شود.
وضعیت اندربایت چه مشکلاتی را به وجود می‌آورد؟
مشکلات مرتبط با اندربایت بسته به درجه‌ی عقب بودن فک می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. این عوارض می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی فرد تأثیر بگذارد.
درد مزمن در فک یا اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) یک عارضه جانبی شایع از این وضعیت است. در این شرایط فک شما احساس "قفل کردن" یا "گیرکردن" می‌کند و این امر منجر به احساس صدا دادن فک می‌شود و درد قابل‌توجهی در فک ایجاد می‌کند. برخی از عوارض جانبی TMJ شامل درد دندان، سردرد، سرگیجه و گوش درد است.
از جمله عوارض ناشی از عقب بودن فک بالا، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات خوردن و جویدن
- بوی بد دهان و عفونت‌های باکتریایی
- تنفس مزمن از راه دهان
- مشکلات گفتاری
- آپنه خواب و خروپف کردن
- پوسیدگی دندان در اثر سایش زیاد مینای دندان
جدا از مسائل جسمی، عقب بودن فک بالا می‌تواند از نظر روحی و روانی بر فرد تأثیر بگذارد. این افراد ممکن است دچار اعتماد به نفس پایین و عزت نفس پایینی شوند. خوشبختانه، وضعیت اندربایت به راحتی قابل تشخیص است و پزشکان می‌توانند آن را برطرف کنند. اصلاح عقب بودن فک بالا در هر سنی و با هر سطح شدتی امکان‌پذیر است.
هدگیر معکوس چیست؟ فیس ماسک چیست؟
هدگیر کشش معکوس یا فیس ماسک ارتودنسی، قسمت بسیار مهمی از درمان ارتودنسی است. هدگیر کششی معکوس به بیمار کمک می‌کند تا در طی مراحل رشد، فک بالایی او جلوتر بیاید که انجام این کار در سنین کودکی بسیار مهم و حیاتی است و در نتیجه نیاز به جراحی بسیار پیچیده‌ی فک را بعدها برای فرد کاهش می‌دهد یا احتمالاً از بین می‌برد. اگر قرار است نتیجه قابل قبولی حاصل شود، این روش درمانی باید بسیار جدی گرفته شود و دستورالعمل‌ها دقیقاً دنبال شود.
آیا فیس ماسک ارتودنسی، موجب تحریک گوشه‌های دهان بیمار می‌شود؟
فیس ماسک ارتودنسی، با کش‌هایی به دو قلاب متصل می‌شود. این کش‌ها می‌توانند مستقیماً به هدگیر یا فیس ماسک متصل شوند یا از روی هم عبور کنند. عبور ضربدری این کش‌ها از روی هم باعث می‌شود که فشار احتمالی از روی گوشه‌های دهان کمتر شده و در نتیجه میزان تحریک را کاهش می‌دهد. اتصال به این طریق تنگ‌تر خواهد شد، اما مشکلی پیش نمی‌آید.
آیا استفاده از فیس ماسک درد خواهد داشت؟ چه مدت طول می‌کشد تا به آن عادت کنیم؟
در چند روز اول دندان‌ها احساس درد یا حساسیت خواهند کرد. در ابتدا خوابیدن برای شما متفاوت خواهد بود تا زمانی که به خوابیدن با داشتن فیس ماسک بر روی صورت، عادت کنید.
در صورت شل شدن اکسپاندر یا سیم‌های ارتودنسی به خاطر استفاده از فیس ماسک، چه کار باید کرد؟
اگر سیم‌ها یا اکسپاندر ارتودنسی که فیس ماسک به آن متصل می‌شود شل شد، استفاده از فبس ماسک را متوقف کرده و با مطب پزشکتان تماس بگیرید.
هر چند وقت یکبار باید از فیس ماسک ارتودنسی استفاده کرد؟
هرچه بیشتر از فیس ماسک ارتودنسی استفاده کنید، تأثیر آن بیشتر خواهد بود. این هدگیر به دلیل طراحی‌ای که دارد، دید را خیلی مختل نمی‌کند؛ بنابراین، می‌توان آن را در هنگام نوشتن مشق شب یا هنگام تماشای فیلم یا بازی‌های ویدیویی نیز استفاده کرد. باید آن را در هنگام خوابیدن نیز بپوشید - این مهم‌ترین زمان است! برای بهره بردن از مزایای فیس ماسک ارتودنسی، باید از این ابزار به طور پیوسته و هر روز استفاده کنید. سعی کنید هیچ روزی از زدن این ماسک غافل نشوید زیرا وقفه در انجام این درمان، باعث ایجاد درد بیشتر و حرکت کمتر در فک می‌شود. تا وقتی که فیس ماسک را روی صورت دارید، هرگز بازی خشن نکنید.
فیس ماسک کمی چانه‌ام را اذیت می‌کند؟ چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
ابتدا مطمئن شوید که پدهای روی فیس ماسکتان تمیز و خشک نگه داشته می‌شوند. این پدها در اصل برچسب‌هایی هستند که به دستگاه متصل شده‌اند و اگر خیلی کثیف یا فرسوده شوند، می‌توان آن‌ها را تعویض کرد. هنگام دریافت اولین فیس ماسک ارتودنسی خود، یک دست برچسب برای تعویض به شما ارائه می‌شود، اما اگر به تعویض‌های بیشتری نیاز دارید، پزشکتان را در جریان بگذارید. برخی از بیماران دریافته‌اند که قرار دادن بالشتک اضافی بین چانه و فیس ماسک، کار خوبی است (این بالشتک می‌تواند با یک تکه پارچه، گاز استریل، تکه‌ای از یک کفی کفش مناسب درست شود ... بهتر است گاهی خلاق باشیم!!).
روش‌های دیگر اصلاح اندربایت
چندین گزینه برای درمان آندربایت وجود دارد که می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
اکسپاندر (وسیع کننده) فک بالا
این یک دستگاه با فریم سیمی است که در سراسر کام بیمار نصب می‌شود. هر شب، با یک کلید مخصوص تعبیه شده در دستگاه، باید اندکی پهنای اکسپاندر را گسترش داد. این فرآیند به تدریج باعث گشاد شدن فک بالا می‌شود تا جایی که دندان‌های آندربایت پایینی دیگر جلوتر نیایند. اکسپاندر را معمولاً باید حدود یک سال استفاده کرد و سپس از ریتینر یا نگهدارنده‌ی ارتودنسی استفاده می‌شود. این دستگاه برای بیماران جوان مانند کودکان و نوجوانان به کار می‌رود.
جراحی اندربایت
در موارد شدید یا برای بیماران سنین بالاتر، جراحی اندربایت توصیه می‌شود. در این جراحی، فک پایین را تغییر شکل داده و کوتاه‌تر می‌کنند. در برخی موارد، فک بالایی نیز ممکن است بلندتر شود تا روی دندان‌های پایینی را بپوشاند. از پیچ، پلاک و سیم ممکن است برای حفظ فرم مناسب استخوان فک استفاده شود. جراحی فک اندربایت، خطراتی مانند عفونت، اسکار و عوارض ناشی از بیهوشی عمومی را به همراه دارد.
روش‌های زیبایی
این روش‌های اصلاح عقب بودن فک بالا، بدون جراحی انجام می‌شوند که در آن متخصصان ارتودنسی دندان‌های پایین را فرم می‌دهند. بعد از آن دندان‌های بالایی را روکش ونیر می‌کنند. این روش لزوماً مشکلی را حل نمی‌کند اما باعث می‌شود که مشکل عقب بودن فک بالا کمتر به چشم بیاید و عملکرد فک را تا حدی بهبود ببخشد.
بریس‌های مخصوص آندربایت یا الاینرهای (تراز کننده‌های) شفاف ارتودنسی نیز می‌توانند موارد خفیف اندربایت را اصلاح کنند. گاهی اوقات، ممکن است جراحی و الاینرهای شفاف ارتودنسی با هم برای ترمیم عقب بودن فک بالا پیشنهاد شود. وضعیت اندربایت می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار دهد. البته خوشبختانه این مشکل قابل رفع است. برای کسب اطلاعات بهتری در مورد گزینه‌های درمانی خود به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
